Bierna agresja: jak rozpoznać ją u kogoś i u siebie? Zrób TEST

W tym artykule:

1. Co to jest bierna agresja?
2. Zachowania pasywno-agresywne – przykłady
3. Bierna agresja w związku – jak się bronić?
4. Bierna agresja w pracy – jak się bronić?
5. Jak rozpoznać bierną agresję u siebie? TEST

Co to jest bierna agresja?

Bierna agresja to sposób zachowania, z którym każda z nas miała do czynienia przynajmniej raz w życiu. Jest to rodzaj manipulacji emocjami, polegający na wzbudzeniu poczucia winy lub wytknięciu wad drugiej osobie. Osoba pasywno-agresywna robi to jednak w sprytny sposób, kamuflując swoje prawdziwe intencje. Najczęściej pod pretekstem „dobrej rady” wpuszcza do twojego życia jad, zatruwając powoli, acz konsekwentnie każdy twój dzień.

Bierna agresja może być wyrażana zarówno werbalnie, jak i bez słów. Celowa obojętność i rażące ignorowanie drugiej osoby to również zachowanie pasywno-agresywne, mające na celu wymuszenie u niej określonej reakcji. Jest to tak zwana agresja milczenia, najczęściej określana mianem „obrażania się” lub „cichych dni”.

Zachowania pasywno-agresywne – przykłady

Bierna agresja to postawa typowa dla osób, które boją się otwartej konfrontacji i konfliktu. Wybierając tę formę ataku agresor wie, że nie możesz oskarżyć go o celowe działania, ponieważ nie mówi nic wprost. Jakie przykłady zachowań pasywno-agresywnych możesz najczęściej napotkać w codziennym życiu?

• dwuznaczne komplementy – „te czarne spodnie bardzo cię wyszczuplają, powinnaś nosić je codziennie!", "ty to masz dobrze, z makijażem czy bez i tak wyglądasz tak samo",
• wywoływanie poczucia winy - „też byłoby mnie stać na taki super samochód jak twój, gdybym mój mąż tak dobrze zarabiał", „oczywiście, każda kłótnia to zawsze moja wina! Przepraszam, że jestem złym partnerem i człowiekiem!",
• celowe opóźnianie wykonania działań, sabotowanie ich – „raport dla ciebie miał być na dziś? Ojej, zapomniałam, ale na pewno świetnie dasz sobie radę bez niego", „wiem, że byłyśmy umówione na film i seans zaraz się zacznie, ale wciąż jestem w domu i chyba nie zdążę",
• eliminowanie z grona znajomych pojedynczych osób,
• plotkowanie na temat innych za ich plecami,
• agresja milczenia, czyli terroryzowanie kogoś poprzez ignorowanie go,
• udawanie ofiary, osoby poszkodowanej.

Bierna agresja w związku – jak się bronić?

Bierna agresja w związku może objawiać się na bardzo różne sposoby i mieć destrukcyjny wpływ na życie obydwojga partnerów. Najczęściej zachowania pasywno-agresywne objawiają się w postaci milczenia, przerzucania winy czy cichego sabotażu. Jak radzić sobie z tego typu zachowaniami i nie ulec manipulacji?

Pierwszym krokiem do pojednania zawsze jest rozmowa i to właśnie od niej warto zacząć. Pamiętaj jednak, by podejmując temat zachować spokój i starać się nie osądzać drugiej osoby. Zamiast tego zaznacz, które z zachowań według ciebie są problematyczne i jakie widzisz rozwiązanie tej sytuacji. Wysłuchaj argumentów drugiej osoby i okaż zrozumienie, ale nie pozwól na przerzucenie na ciebie winy. Postaw jasne granice i zaznacz, na jakie zachowania nie zamierzasz dłużej pozwalać.

Pamiętaj, że bierna agresja zazwyczaj ma swoje podłoże w dzieciństwie i wychowaniu. Możesz zaproponować toksycznemu partnerowi uczestnictwo we wspólnej lub indywidualnej terapii. Dzięki pomocy profesjonalisty łatwiej będzie mu zmienić swoje zachowanie i uniknąć powrotu do dawnych nawyków.

Konstruktywna krytyka: jak doradzać, żeby nie urazić? Oto 5 sposobów >>>

Bierna agresja w pracy – jak się bronić?

Bierna agresja w pracy dotyczy w równym stopniu relacji pracownik-przełożony, jak i kontaktów pomiędzy współpracownikami. Zachowania pasywno-agresywne najczęściej objawiają się pod postacią dwuznacznych komplementów, obgadywania, cichego sabotażu, opóźniania działań i eliminowania z grona pracowników jednej osoby. W pracy często można spotkać się również z milczeniem jako formą agresji. Jak walczyć z tego typu zachowaniami?

Przede wszystkim nie należy dać się sprowokować i wciągnąć w słowne przepychanki. Jeśli ktoś stara ci się dokuczyć, masz dwie możliwości:

• całkowite zignorowanie zachowania agresora, zbycie prowokacji milczeniem,
• otwarte zwrócenie uwagi "twoje zachowanie jest pasywno-agresywne, nie będę odpowiadać na tego typu zaczepki".

Warto liczyć się jednak z tym, że twoja odpowiedź nie pozostanie bez echa i zapewne potrzebna będzie otwarta konfrontacja. Osoba, dla której bierna agresja jest formą ataku będzie się bronić na swój sposób. Obrona poprzez argumentację typu "to tylko żarty", "nie masz luzu" lub "nie masz dystansu do siebie" ma na celu zbagatelizowanie problemu i jednoczesne ukazanie ciebie jako osoby dążącej do konfliktu. Warto wtedy otwarcie wyjaśnić, czego sobie nie życzysz i postawić twarde granice.

Jeśli masz możliwość, a osoba pasywno-agresywna nie jest dla ciebie kimś ważnym, najlepiej wykluczyć ją ze swojego życia. Staraj się nie przebywać w towarzystwie danej osoby i rozmawiać z nią tylko wtedy, gdy wymaga tego sytuacja.

Gdy szef przybiera wobec ciebie postawę pasywno-agresywną, np. zmuszając cię w ten sposób do nadgodzin, jedynym wyjściem jest asertywność. Zaznacz, że też masz swoje plany i swoje życie i nie możesz poświęcić więcej czasu na pracę. Nie staraj się ciągnąć dyskusji, raczej wyraź swoją opinię i nie uginaj się pod presją. Jeśli masz taką możliwość, warto zastanowić się nad zmianą miejsca pracy, ponieważ współpraca z manipulatorem na dłuższą metę będzie bardzo męcząca.

Jak rozpoznać bierną agresję u siebie? TEST

Bierna agresja może dotyczyć również ciebie. Oczywiście, każdy człowiek od czasu do czasu zachowa się w sposób pasywno-agresywny. Gorzej jest w przypadku, gdy stajesz się osobą w pełni toksyczną, a bierna agresja staje się twoim sposobem na komunikację z innymi ludźmi.

Test na bierną agresję

1. Zamiast powiedzieć drugiej osobie, że nie chcę czegoś zrobić, celowo opóźniam wykonanie tego zadania TAK/NIE
2. Gdy pokłócę się z partnerem lub współpracownikiem, to nawet nie mając racji nie odezwę się jako pierwsza TAK/NIE
3. W trakcie kłótni często przerzucam winę na drugą osobę i próbuje w niej wzbudzić żal, na przykład poprzez słowa "każda kłótnia to moja wina, jestem najgorsza, nie nadaje się do niczego" TAK/NIE
4. Boje się otwartych konfrontacji, wolę atakować kogoś w taki sposób, by nie mógł mi nic zarzucić TAK/NIE
5. Nie umiem komuś powiedzieć, że źle w czymś wygląda - wolę to zasugerować TAK/NIE
6. Gdy jestem na kogoś zła, celowo robię wszystko, by zaszkodzić tej osobie, ale nie powiem jej tego wprost TAK/NIE
7. Często zdarza mi się obgadywać ludzi za ich plecami TAK/NIE
8. Gdy komuś czegoś zazdroszczę, chcę aby czuł się winny z powodu tego, że on to ma, a ja nie TAK/NIE
9. Gdy ktoś obrazi się o to, co powiedziałam, staram się obrócić sytuację w żart TAK/NIE
10. Gdy chcę uniknąć wykonania jakiejś pracy, celowo robię ją źle, by ktoś inny musiał zrobić to za mnie TAK/NIE.

Jeśli na więcej niż 5 pytań odpowiedziałaś TAK – najprawdopodobniej jesteś osobą, która przejawia zachowania pasywno-agresywne. Zastanów się nad tym, w jakich sytuacjach tego typu reakcja się uaktywnia i postaraj się nad nią zapanować. Możesz również zasięgnąć porady specjalisty, który pomoże ci w walce z tym problemem.

Jeśli natomiast odpowiedziałaś TAK na 4 lub mniej pytań – prawdopodobnie obawiasz się konfrontacji, ale przejawiasz zachowania pasywno-agresywne tylko w niektórych sytuacjach. Postaraj się znaleźć czynnik, który w twoim przypadku uruchamia tego typu działania i go zlikwidować.