Kuchnia przyjazna planecie. Czy może być smaczna i tania? Jagna Niedzielska zna odpowiedź!
Kuchnia budżetowa to ekologia i ekonomia w jednej kuchni – umiejętne gospodarowanie prowadzące do niewymuszonych oszczędności, które możemy spożytkować na przyjemności lub odłożyć na potrzebne zobowiązania. O takiej kuchni pisze Jagna Niedzielska w swoim świeżo wydanym ebooku „Smacznie, zdrowo, tanio. Jak gotować EKOnomicznie”, którego fragment mamy specjalnie dla was! Na zaostrzenie apetytu!
- Redakcja
W tym artykule:
Wybory, na których możesz zaoszczędzić
Zobacz, które wybory dotyczą twojej codzienności i zacznij stopniowo wprowadzać je w życie, najlepiej jeden nawyk na dwa tygodnie lub miesiąc. Wprowadzanie wszystkiego naraz to chaos oraz szybsza i pewniejsza droga do rezygnacji.
Kawa w domu, zamiast na mieście
Pijemy średnio trzy kawy dziennie. Gdybyśmy kupowali je na mieście, płacilibyśmy za nie około 6–12 zł za sztukę. Do tego dochodzi produkcja zbędnych odpadów w postaci jednorazowych kubków. Przygotowywanie kawy we własnym kubku w domu to oszczędność na poziomie 540–1080 zł w skali miesiąca. Nawet jeśli pijesz tylko jedną kawę dziennie, to oszczędzasz 180–360 zł.
Jedzenie na wynos z domu, zamiast z miasta
Posiłki warto przygotowywać na 2–3 dni do przodu. Dania możesz ugotować wcześniej i zamrozić. Szukaj prostych rozwiązań: sałatka makaronowa, gulasz z ciecierzycą. Unikaj produktów, które szybko się zepsują w zaparzonej torbie przez cały dzień, np. sałaty, miękkich owoców i warzyw. Nawet jeśli kupujesz od „Pana Kanapki” jedną kanapkę dziennie, to jej koszt wynosi co najmniej 140 zł miesięcznie przy 20 dniach pracy (kanapka za 7 zł). Koszt przygotowania w domu pełnowartościowej i wypasionej kanapki do pracy to około 2,50 zł.
Suche strączki zamiast w puszce
Czy zastanawiałeś/zastanawiałaś się kiedyś nad tym, ile płacisz za suchą ciecierzycę, a ile za puszkę? Strączki takie jak fasolki, ciecierzycę, soczewicę warto kupować na wagę. Taniej i zdrowiej jest ugotować je w swoim garze. Możesz to zrobić raz w większej ilości, następnie wyporcjować i zamrozić (strączki można przechowywać w zamrażarce nawet do 6 miesięcy). (…)
Dodatkowym zyskiem jest aspekt zdrowotny. Puszka to glin, który w kontakcie z żywnością może przedostawać się do jedzenia. Sporo puszek wciąż zawiera bisfenol szkodliwy dla naszej gospodarki hormonalnej. Jest to składnik zakazany między innymi w Kanadzie i niektórych stanach USA. Ponadto do konserw producenci często dodają sól, która nie powinna być spożywana w nadmiarze.
Sposób przechowywania żywności jest niezwykle ważny dla naszego zdrowia i niemarnowania, dlatego pamiętaj, by robić to odpowiednio. Suche strączki przechowuj w ciemnym, suchym miejscu, w szczelnie zamkniętym słoiku. Jeśli zdecydujesz się kupić produkt w puszce, przechowuj ją w ciemnym i suchym miejscu, daleko od piekarnika, który może nagrzewać aluminiowe puszki. Spuchnięte puszki i pokryte rdzą należy wyrzucić.
Woda z kranu
Specjaliści mówią, żeby pić przynajmniej 2 litry wody dziennie. Uwaga! A teraz niewiarygodne dane: wypijanie 2 litrów wody każdego dnia przez cały rok może kosztować od 70 do 3504 zł. Niezły rozstrzał! Wszystko zależy od tego, co wybierzemy. (…)
Domowy napój roślinny
Coraz więcej osób rezygnuje z picia mleka krowiego. I dobrze! Napoje roślinne to zdrowszy wybór. Poza tym, możemy zabielać nimi potrawy tak samo, jak każdym klasycznym nabiałem – to dobry dodatek do zup, risotto, gulaszów. Jednak jest to poważny strzał w domowy budżet, ponieważ napoje roślinne są naprawdę drogie: jedno opakowanie w problematycznym do recyklingu kartonie może kosztować 9–12 zł! U mnie wystarcza na jakieś trzy dni, więc musiałabym płacić za nie około 100 zł miesięcznie. Nie opłaca się!
Jednym z najtańszych składników na napój roślinny są płatki owsiane. Z jednej szklanki płatków owsianych górskich otrzymasz ponad 500 ml napoju oraz miał owsiany, który jest świetnym składnikiem porannej owsianeczki. (…)
Produkty, na których nie warto oszczędzać
Na niektórych produktach nie warto oszczędzać. Cena nie jest jedynym warunkiem jakości, ale jakość usprawiedliwia cenę. W tym kontekście pamiętaj o produktach opisanych poniżej.
Jajka
Najlepszym wyborem są jajka z chowu ekologicznego, czyli jajka oznaczone cyfrą „0” – od kur z tradycyjnych gospodarstw, karmionych karmą z ekologicznych upraw. Chów ściółkowy („2”) czy klatkowy („3”) oznacza, że kury trzymane są w straszliwych warunkach – nie ma możliwości, by takie zawierzę dało nam coś naturalnie dobrego. Spróbuj posiedzieć trzy dni w ciemnej piwnicy, między ziemniakami a starymi nartami i daj znać, czy twoja energia do życia będzie na dobrym poziomie. Uważaj też na jajka od niesprawdzonych pań/panów siedzących pod supermarketami, którzy sprzedają jajka „od swoich kurek”. W tym wypadku lepiej wybrać jajko ze sklepu ze stempelkiem. Jest masa naciągaczy, którzy kupują tanie jajka klatkowe, ścierają stempelki, smarują wiejskim gówienkiem i sprzedają dużo drożej. W taki sposób zyskują wrażenie prawdziwie wiejskich jajek...
Mięso
Tu sytuacja jest podobna jak w przypadku jajek. W mojej opinii mięso powinno być produktem ekskluzywnym i ograniczonym. Nie jest to produkt pierwszej potrzeby, a specjaliści coraz głośniej mówią o tym, że częste spożywanie mięsa negatywnie wpływa na nasze zdrowie. Jeśli już jesz mięso, to kupuj je ze sprawdzonych miejsc i najwyższej jakości.
Ryby i owoce morza
Ponad jedna trzecia łowisk na świecie jest przeławiana, co prowadzi do zaburzenia wodnego ekosystemu i zagraża przetrwaniu odławianych gatunków. Jednocześnie życie setek milionów ludzi jest uzależnione od życia w morzach i oceanach: rybaków, innych pracowników rybołówstwa, konsumentów itd. Dlatego połowy ryb i owoców morza powinny być tak prowadzone, żeby nie miały negatywnego wpływu na inne gatunki morskie.
Ryby i owoce morze to również produkty, które powinny być przez nas ograniczane w spożywaniu. Sięgajmy po nie na przykład wtedy, kiedy nadarza się okazja do zjedzenia ich ze sprawdzonego i zaufanego źródła.
Oliwa
Dobra oliwa jest jak najlepszy obiad u mamy, a zła jak chińska zupka instant. W moim domu zużywamy około 2,5 litra oliwy miesięcznie: do potraw, do włosów, do karmy mojego psa. Tłuszcz to jeden z najważniejszych składników w kuchni. Przewodzi smak i wpływa na lepsze przyswajanie witamin A, D, E, K.
W skład ceny oliwy wchodzą koszty uprawy oliwek, dbania o teren pod uprawę, zbiorów, pracy ludzi, tłoczenia, butelkowania, etykietowania, prac administracyjnych. Warto o tym pamiętać, gdy w naszej głowie rodzi się myśl: „dlaczego to takie drogie?”.
Królową oliw jest extra virgin – oliwa z pierwszego tłoczenia na zimno. Zawiera ważne dla naszego zdrowia nienasycone kwasy tłuszczowe. Jest wytwarzana bez dodatku konserwantów przedłużających termin przydatności do spożycia. Oliwa extra virgin to jeden z najczęściej podrabianych produktów. Historia zna przypadki oliw sprzedawanych jako extra virgin, które zawierały m.in. olej słonecznikowy czy chlorofil. Gdy kupujemy oliwę, umiejętność czytania etykiet jest bardzo ważna. (…) Data przydatności oliwy extra virgin to okres do 18 miesięcy od daty produkcji. Jednak przez cały ten czas jej jakość się pogorsza, więc im szybciej zużyjesz oliwę, tym lepiej. Skala utraty jakości uzależniona jest od sposobu przechowywania oliwy.
Oliwa w sklepie i w domu powinna być przechowywana w zacienionym miejscu, w stałej temperaturze, najlepiej w miejscu, gdzie jest 10–16 stopni. Chłodzenie oliwy w lodówce wpływa na gorszy jej smak i zapach.
Bezpieczne opakowania dla oliwy to: butelki z ciemnego szkła, puszki metalowe (te na oliwę powinny być wykonane ze stali nierdzewnej), naczynia ceramiczne lub porcelanowe.
Chleb
Gwarantuję ci, że dobrej jakości pieczywo pozostawi na dłużej uczucie sytości, lekkości, a wyższa cena zwróci naszą uwagę na pełnowartościowy smak czerstwej wersji tego produktu.